Friedrich Nietzsche variëert het slot van Goethe's Faust

In 1887 werden de Lieder des Prinzen Vogelfrei van de toen alom tegenwoordige Friedrich Nietzsche (1844-1900) gepubliceerd, waarin hij het onder meer over dichters en hun roeping in het algemeen heeft, maar al in de eerste bijdrage een kleine hommage An Goethe brengt door één van diens (passief) bekendste teksten te variëren, de slotfase uit het tweede deel van Faust. Daarin kan de goede verstaander echter onmiddellijk tevens een kritische houding jegens (de westerse) godsdienst herkennen, zoals bij de kenners van persoon en werk van Friedrich Nietzsche — al dan niet bewust — een directe associatie bestaat naar een anti-godsdienstige instelling.

An Goethe

Das Unvergängliche
Ist nur dein Glechnis!
Gott, der Verfängliche,
ist Dichter-Erschleichnis . . .

Welt-Rad, das rollende
Streift Ziel auf Ziel:
Not — nennt's der Grollende,
Der Narr nennt's — Spiel . . .

Welt-Spiel, das herrische
Mischt Sein und Schein: —
Das ewig-Närrische
Mischt uns — hinein! . . .

* * * * *

Voor al degenen, die niet de hieraan ten grondslag liggende tekst van Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832) paraat hebben, laten we die regels uit Faust hier meteen volgen:

(Chorus Mysticus)

Alles Vergängliche
Ist nur ein Gleichnis
Das Unzulängliche
Hier wird's Ereignis

Das Unbeschreibliche
Hier ist's getan
Das ewig Weibliche
Zieht uns hinan

[Met deze tekst besluit tevens de Achtste Symfonie van Gustav Mahler, die dat tweede deel van Faust als uitgangspunt voor zijn Sinfonie der Tausend heeft genomen. Dit omvangrijke, sterk bezette orkestwerk met een groot koor en acht solisten valt te beluisteren op de Duitse cultuurzender WDR 3 Radio, op zaterdag 26 april in een concert dat tussen 20:00 uur en 22:00 uur zal worden gegeven in de reeks Städtekonzerte NRW.]
____________
Afbeeldingen
1. Friedrich Nietzsche in 1882.
2. Johann Wolfgang von Goethe (ets).